Renée Merkestijn

Verandering uit de weg gaan, we doen dit allemaal. Zelfs als de noodzaak tot veranderen groot is, zelfs als het ons veel goeds zou opleveren.  Denk aan een ongezond leefpatroon, een verslaving, een gat in de hand en oplopende schulden, een relatie die ons leven verzuurt, een vervelende baan.

We maken in ons hoofd een kosten-batenanalyse en vinden de kosten (de moeite) niet opwegen tegen de baten (het eindresultaat). We wachten vaak af tot de crisis daar is en we wel moeten veranderen. Een paar redenen:

·         In de comfortzone blijven. Mensen houden graag vast aan het bekende, zelfs als het niet prettig is.

·         Nieuw gedrag is moeilijk aan te leren. Nieuw gedrag aanleren duurt ongeveer drie maanden en vraagt veel aandacht, tijd en energie. De baten zijn niet meteen zichtbaar, maar pas na langere tijd.

·         Pijn, angst, emoties vermijden. We zijn geneigd lichamelijke en emotionele pijn te vermijden. Verandering kan je confronteren met lichamelijke pijn, moeilijke emoties die je liever wegpoetst.

·         Reacties andere mensen. Andere mensen kunnen vervelend reageren op jouw verandering, dit geeft angst voor kritiek of afwijzing of voor het alleen moeten doen.

·         Angst voor het onbekende. Hoe ziet je leven er straks uit? Hoe moet het verder als je straks bijvoorbeeld alleen staat, of de rotbaan opzegt?

·         Faalangst. Je denkt dat het je toch niet gaat lukken en voelt je bij voorbaat een mislukking.   Als je niets doet, kan je ook niet falen, redeneer je onbewust.

·         Garanties op geluk willen. Je wilt zeker weten dat het gaat lukken. Nog liever dat het eindresultaat je helemaal gelukkig gaat maken. Helaas kan niemand je die garantie bieden, dus doe je maar niets.

·         De baten niet zien. Soms zie je niet wat het je kan opleveren. Stoppen met roken geeft meer energie, maar je hebt best aardig wat energie, dus waarom zou je?

·         De baten wegen niet op tegen de lasten. Vaak bij afleren van gedrag zoals lekker eten. Gezonder voelen weegt niet op tegen het plezier dat je eraan beleeft. De veel leukere baan verdient wel stukken minder of je hebt meer reistijd.

·         Moeheid. Dit kan soms ontstaan door het langdurig uitstellen van de noodzakelijke veranderingen. Je eet slecht en bent moe. Je baan geeft stress, je zit tegen burn-out, wil alleen nog op de bank hangen in plaats van de kwestie aanpakken. Het kan ook duiden op er tegenop zien.

·         Geen tijd. Er komt nooit een tijd dat je wel tijd hebt. Elk uurtje in ons leven wordt gevuld met in onze ogen nuttige dingen. Als je iets nieuws wilt in je leven, zul je moeten schuiven en dus keuzes moeten maken.

·         Moeite met keuzes maken. Kiezen is een kunst, wat doe je wel en niet met je leven? Ga je door op de oude weg of durf je voor iets nieuws te kiezen.

·         Moeite met prioriteiten stellen. We kijken vaak naar de korte termijn en laten ons leven overheersen door alle dringende, urgente zaken die voor onze neus opduiken. Zo is er nooit tijd voor wat we werkelijk willen bereiken.

·         Geen hulp durven vragen. Veel mensen vinden dat ze alles alleen moeten doen. Vraag mensen je te helpen om je te herinneren aan wat het je kost als je kost en oplevert, jou te motiveren.

·         Er niet mogen zijn en schaamte/schuldgevoel. Veel mensen hebben moeite iets voor zichzelf te doen, ze doen liever iets voor anderen. Ze vinden zichzelf egocentrisch. Je kan er alleen voor anderen zijn als je eerst voor jezelf zorgt. Daarnaast kan er schaamte zijn over je 'probleem' en veroordeel je jezelf, denk je ook misschien dat je de enige bent.

·         Moeite met verleidingen. Dit speelt bij verslavingen een rol, het is niet leuk het gebakje te weigeren of lastig als het op tafel staat.

·         Makkelijk over te halen. Je laat je door je verkeerde vrienden overhalen. Je valt voor de mooie beloften en smeekbeden van een agressieve partner.

·         Moeite met grenzen stellen. Het valt voor veel mensen niet mee grenzen te stellen naar andere mensen, bijvoorbeeld iets zeggen over het nare gedrag van je partner of met je baas praten over de overbelasting op je werk.

·         Nu is niet het juiste moment. Er is van alles in je leven aan de hand, dus je wilt de verandering uitstellen tot een rustiger moment. De waarheid is dat het goede moment nooit komt. Er is altijd van alles aan de hand.

·         Het gaat vanzelf over, het komt wel goed. Dit is geen hoop, maar valse hoop, jezelf iets wijsmaken.  

·         Hopen dat iets of iemand je komt redden. Dat kan variëren van de dokter die je een pilletje geeft tot de prins op het witte paard die jou komt redden van je onvrede. Je hoopt dat door die ander de problemen verdwijnen als sneeuw voor de zon.

·         Oude emoties uit je jeugd spelen. Die overheersen je, dat maakt het zo moeilijk. Oude emoties spelen inderdaad vaak een rol bij moeilijke veranderingen, dit is soms zelfs de oorzaak van het probleem. Je kan rustig kijken wat het kind in jou mist of verlangt of waar het bang voor is, waarom het zijn hakken in het zand zet. Je kan hier ook hulp bij vragen.

·         Slachtofferrol. Je hebt er de pest in of bent teleurgesteld en vindt jezelf zo zielig dat je maar niets doet, vindt dat helemaal terecht.