Verantwoordelijkheid betekent dat we antwoord geven op een
situatie, keuzes maken. Ons antwoord heeft altijd vele consequenties. Die consequenties verschijnen
als een nieuwe situatie in ons leven en dan zullen we opnieuw moeten
antwoorden. Het leven houdt in dat we altijd antwoord moeten geven.
We hebben soms de neiging verantwoordelijkheid te begrijpen in veroordelende
en bestraffende zin. Als bepaalde consequenties ongewenst zijn, gaan we fouten
benoemen en schuldigen zoeken, in plaats van rustig een nieuw
antwoord formuleren. We kunnen onze antwoorden uit het verleden niet veranderen, alleen ons huidige antwoord anders geven.
Het is prima oorzaken van nare situaties te onderzoeken
en deze kennis mee te nemen naar de toekomst. Maar laat dit zelfonderzoek niet
verworden tot onszelf of anderen veroordelen, wat leidt tot schuld, schaamte, boosheid, angst, paniek, etc. We kunnen in oordeel en emotie blijven hangen, wat zorgt dat we geen antwoord geven of te laat. Niet antwoorden is ook een antwoord dat consequenties heeft. We kunnen hierdoor ook nog eens een antwoord geven dat tot verdere nare
consequenties leidt.
Het probleem bij verantwoordelijkheid is, dat we niet alle consequenties
kunnen voorzien en soms zelfs niet alle informatie hebben. Daarbij gaan we vaak uit van wat ‘normaal’ is, daar zijn we op gaan vertrouwen. Dat zie je nu ook bij de coronasituatie. De meeste mensen, bedrijven en overheden, hebben
geen of te weinig reserves opgebouwd. Ze vertrouwden op het economische systeem
en de moderne gezondheidszorg. Ze konden of wilden niet voorzien dat een virus alles zo
compleet onderuit kon halen.
Maar deze situatie dient zich nu wel aan. We zijn verantwoordelijk, dus we zullen een een antwoord moeten formuleren. We
hebben weinig informatie en het ‘normaal’ is van de baan. Het economische
systeem hapert door onze eerdere keuzes en ook persoonlijk ervaren we de consequenties van eerdere antwoorden.
Dus de vraag is, wat gaan we nu antwoorden, persoonlijk en collectief? Besef dat welk antwoord we ook geven, dit antwoord
weer vele consequenties zal hebben. Denk daarom rustig na, ga niet impulsief of
vanuit angst allerlei stappen en maatregelen nemen. Blijf evenmin in oordeel, schuld,
schaamte, woede, angst en paniek hangen, wat ons denkvermogen ondermijnt. Leer
van de lessen en neem dit mee in nieuwe antwoorden. Want het verleden kunnen we niet veranderen, alleen het heden en met onze antwoorden de toekomst.
Laten we ons ook realiseren, dat overheden, bedrijven en mensen al een antwoord hebben gegeven op de situatie, met allerlei consequenties als gevolg. Er is nu een geheel nieuwe situatie ontstaan voor iedereen. Dáár zullen we nu een antwoord op moeten geven, op de huidige situatie. We zijn met zijn alleen ver-antwoord-elijk.
