Renée Merkestijn

Vroeger vonden we het als Nederlanders triest dat Islamitische vrouwen sluiers droegen, dat Chinezen onder Mao blauwe pakken droegen en rode boekjes bij zich hadden, dat Duitsers de Hitlergroet brachten en Joden de Jodenster droegen. De meeste Nederlanders vonden dit tekenen van vrijheidsbeperking. We vonden dit tegen de grondwet en mensenrechten ingaan en spraken er schande van. We vonden het onrechtvaardig als mensen gevangen werden gezet of zelfs vermoord als ze een andere mening hadden.

We juichten voor de Islamitische vrouwen die hun sluiers aftrokken, soms met gevaar voor eigen leven. We wilden sluiers in Nederland verbieden, omdat identificatie zo lastig was met sluiers over het gezicht. We spraken vol lof over protest- en verzetsbewegingen in dictaturen. We vonden het vreselijk dat andersdenkenden als een gevaar voor die samenlevingen  werden gezien. We vonden dat iets kleins als een sluier of Jodenster of het Mao pak symbool stonden voor iets veel groters, namelijk voor onderdrukking van vrijheid.

We vonden het onbegrijpelijk dat gewone mensen het vrijheidsbeperkende beleid konden uitvoeren. We vonden de redenaties ter ondersteuning van zulk beleid slecht beargumenteerd, propaganda, getuigen van vooroordelen en indoctrinatie. We vonden vrijheid en mensenrechten boven alles gaan en vonden dat we dit als Nederlanders moesten uitdragen aan de wereld. We vonden onszelf verlichte mensen, levend in een verlicht land. We keken naar de geschiedenis van vrijheidsbeperking in China, Duitsland, Islamitische landen en dictaturen en vroegen ons publiekelijk af hoe het zo ver had kunnen komen.

Inmiddels weten we het antwoord op deze laatste vraag, als we rustig nadenken. Want wij dragen nu verplicht mondkapjes waarvan politieke leiders en wetenschappers aangeven dat ze niet werken en dus niet bijdragen aan onze gezondheid of veiligheid. Toch spreken we mensen in de winkel boos aan als ze niet gehoorzamen en beweren dat ze anderen in gevaar brengen. Wij, die zelfbenoemde vrijheidslievende Nederlanders die niet eens aan kledingvoorschriften zoals stropdassen wilden voldoen, dragen mondkapjes en veroordelen Nederlanders die dit niet doen. Wij, die gezichtssluier en Jodenster en Maopak als veelzeggende symbolen van onderdrukking zagen, zeggen nu dat het mondkapje niets voorstelt en je je daar niet zo druk om moet maken. 

We houden ons voor dat de maatregel tijdelijk is, terwijl we weten dat griepvirussen steeds terugkomen en de nieuwe wetgeving dit ingrijpen toestaat. Als wij geen mondkapje dragen krijgen we boetes en verwijten en worden aan de groepsdruk blootgesteld. We veroordelen mensen die weigeren die mondkapjes te dragen, zien het als ongehoorzame andersdenkenden die de gezondheid, de cultuur en de economie in gevaar brengen. We beginnen het zelfs te geloven. Degenen die het anders willen, zijn bang voor veroordelingen door de groep en doen braaf mee. Protesten tegen de maatregel worden verboden of uit het nieuws gehouden, de moraal is gehoorzaamheid aan de leiders. We geloven graag dat het in Nederland met verdere vrijheidsbeperking wel mee zal vallen. Al laat de geschiedenis zien dat het klein begint en verder uitbreidt, totdat er protest of zelfs ingrijpen van vrije landen komt, maar die vrije landen zijn er niet meer.

Kortom, we leven als Nederlanders in een land waarvan we zeiden hier nooit in te willen leven. Waarom? Probeer voor jezelf antwoorden te vinden. Zoek het niet in de snelle antwoorden als, het moet nu eenmaal,  ik kan er in mijn eentje toch niets aan doen, autoriteiten hebben het goed met mensen voor, in Nederland gebeurt dit niet. Want dat is het soort denken waarmee vrijheidsbeperking wordt toegelaten.

We staan allemaal voor een belangrijke keuze, vrijheid of vrijheidsbeperking. Het mondkapje is een symbool ervan.