Renée Merkestijn

In onze maatschappij overheersen de principes van goedkeuring en afkeuring. Deze zijn ontworpen om jou te sturen in een ‘maatschappelijk juiste richting’. Als je het goed doet, krijg je goedkeuring, zo niet, word je afgekeurd. Dit gebeurt al in de opvoeding als je piepklein bent.

Hoewel goedkeuring en afkeuring zijn bedoeld om je gedrag te veranderen, is het effect vaak dat een HSP zich in totaliteit voelt goedgekeurd of afgekeurd. Het wordt geïnterpreteerd als oordeel: ‘ik ben een goed of slecht mens, ik ben wel of niet liefde waard.’ Je kunt dit zien als denkfout, als misinterpretatie.

Omdat de afkeuring pijnlijk is en vaak harder binnenkomt dan goedkeuring, gaat het slechte het goede overheersen, gaat een HSP twijfelen aan zichzelf en aan alles wat hij doet. Als het gevoel van afkeuring overheerst, check je continu of mensen jou wel willen goedkeuren of afkeuren.

Je gaat zelf ook zo naar mensen kijken, wilt ze continu goedkeuren of afkeuren. Dit voelt alsof je jijzelf en de anderen nog steeds stoute kinderen zijn, die moeten worden beloond of gestraft. Daarmee ben je altijd jezelf en anderen aan het beperken in denken, voelen en in gedrag.

Die innerlijk kritische stem heeft alleen macht over jou als je hem als autorititeit blijft zien. Je kan je alleen afgekeurd voelen, als je die aangeleerde innerlijke stem gelooft. Dat geloof zorgt ook dat jouw afkeuring wordt weerspiegeld in de buitenwereld, want we leven in een reflectief universum. De afkeuring van de buitenwereld die volgt, laat je eigen innerlijke afkeuring zien, je geloof dat je niet oké bent..

Dus hoe vind je wat meer vrede?

Maak ten eerste verschil tussen afkeuring van gedrag en afkeuring van jou als persoon. Als je iets niet goed doet, betekent het niet dat jij als persoon slecht bent. En zie ook de relativiteit ervan, wat in de ene maatschappij oké is, wordt in een andere maatschappij afgekeurd.

Besef ten tweede dat als afkeuring van gedrag vervormd is tot veroordeling van een persoon, het een misinterpretatie van de opvoeding is, waarmee veel mensen zijn behept. Zeg tegen jezelf: ’Ach, ik ben mezelf of anderen aan het afkeuren en dat is nergens voor nodig, daar maak ik mezelf en anderen alleen maar ongelukkig mee. Ik kan mijn eigen gedrag zo nodig veranderen, zonder goedkeuring of afkeuring van mezelf als persoon, zonder boosheid of pijn. Andermans gedrag kan ik niet veranderen, maar wel zelf leren uit afkeuring te blijven. Want daarmee maak ik alleen maar mezelf en anderen ongelukkig.'

Als derde punt. Je hoeft gevoelens van afkeuring niet diepgaand te analyseren om ze kwijt te raken. Het risico bestaat dat je ze daarmee juist activeert. Het is genoeg om de denkfout in jezelf te corrigeren en dit voortdurend te doen als hij optreedt. Daarmee leer je je eigen geest te beheersen, in plaats van beheerst te worden door afkeurende gedachten uit het verleden.